Oardiel oer tydskriften: Sljucht en Rjucht: wat slûch en boargerlik. De Tsjerne: tsien jier lyn Tolman syn gedicht oer 'santich jier' yn publisearre ('De tiid rint hurder as in hazzewyn'). Yn Eigen Haard en De Nieuwe Gids hat Tolman ek wol Fryske gedichten skreaun. Fryske literatuer is Europeesker wurden, mei troch Kalma (Shakespeare), ek te sjen oan Prampolini dy't Fryske fersen oerset hat. Foar Fryslân sjocht Tolman leafst agraryske ûntjouwing, leaver as industriële en rekreative: rekreaasje moat miskien wol, mar is it kapot meitsjen fan de natoer. JF beweging beynfloede troch Ingelsk (Shelley, Shakespeare, fia Kalma) en Hollânsk (Tachtigers, Nieuwe Gids - yn haadsaak it sonnet). Tolman hat op kweekskoalle Grins sitten. Op in dei fuortrûn nei konflikt mei direkteur Leopold, dy't Tolman net de kâns joech him te ferdigenjen tsjin in misse beskuldiging. Net skoalmaster wurden, dêrnei nei Amsterdam gien, skreaun foar blêden. Tolman syn frou Käthe Mussche soe Heine oersette yn it Hollânsk mar doe't se in diel hast klear hie, kaam in oare útjouwer der al mei. Films: Tolman wit noch fan in film dat Chaplin by in monumint stie en yn fiktive wurden - praat dat op Frânsk en Italjaansk like - de gek hie mei de 'sprekkende film' (Modern Times). Muzyk en skilderkeunst: wurdearret Tolman o sa. By muzyk sjocht er by bepaalde kleuren, en muzyk ropt ek in gedicht op 'dêr't ik sels noch net fan wit wêr't it oer gean sil'. Polityk: heit wie liberaal, Rinke mear sosjalistysk, as soldaat al in kritysk stik oer misstannen skreaun. Letter lid wurden fan PvdA, yn ried Soest sitten, mar as yndividualist wol tsjin partij yn stimd, dus twadde kear net wer op ferkiesber plak (noch al hast mei foarkarstimmen deryn). Blauwe Knoop: hat Tolman lid fan west, en sels rige sonnetten oer skreaun. Mar letter tocht: in keardel dy't o sa sûpt kin wol in gever minske wêze as ien dy't net drinkt. Einoardiel: bliid dat ik mei de Jongfryske Mienskip yn kontakt kaam, nei publikaasje sonnet.

Fryske folk hat altyd in folk, in naasje west, mar de JFM woe it folk him dêr bewust fan meitsje. Nasjonalist is in smoarch wurd wurden, mar de wrâld bestiet no ienris út naasjes, seit Jousma. Typysk lid krite Veluwe-Betuwe wie Sieger Boukema, de skilder. Rintsje P. Sybesma wie dé dichter neist Kalma yn it begjin. J.P. Wiersma ien fan de foaroansteande figueren fan de JFM, artistyk. Fan alle JFM-kontakten hat Kalma it swierste aksint op myn libben lein, oant no ta, seit Jousma. Jongfryske gjalp: Brio! Men sei: rop fan skipper as de brêge op moast. Brio! (Brêge op!) Praten: Kalma altyd in bytsje steatlik, oar timbre; guon oaren ek wat in útsûnderlik lûd. Posysje Frysk is neffens Jousma al foarút gien sûnt 1915. Frysk moat as nasjonale taal plak ha op skoalle, oars as dialekten. Frysk prate: altyd as it kin, 'as ik nei Fryslân reizgje set ik by Wolvegea de oare lûdsprekker oan'. Stavering: is in middel, ienfâldiger meitsje hat gjin doel, hieltyd feroarje jout allinne mar ûnwissens en mear flaters. Jousma soe graach in Frysk tydskrift ha dêr't alle streamingen plak yn fine. De Tsjerne wie dat, mar no't 'de moderne hearen' it dêr foar it sizzen ha (Riemersma en co) krijt Jousma alles werom wat er ynstjoert. Jousma set him ôf tsjin dat 'moderne gedoch' yn de literatuer. Oer it ideaal fan de JFM. Hoe tocht it gewoane folk oer de Jongfryske Mienskip? 'Ik tink dat it gewoane folk der amper fan witten hat.' JFM hat koart bestien, mar wol de grûnslach lein foar dingen dy't tsjinwurdich yn it Fryske kultuerferbân fanselssprekkend binne. Beynfloede troch Tachtigers? Grif. Utere him ûnder oare yn it skriuwen fan sonnetten. Jousma sels: fersen, ferhalen, toanielstikken. Jousma mei net oer it wurk fan Anne Wadman en Trinus Riemersma, fynt it skriuwen oer it seksuele libben yn moderne literatuer 'kru', mei ek net oer moderne tendinzen yn muzyk en skilderkeunst. Jousma neamt himsels tige religieus mar net kristlik.

JFM: frijwat Jongfrysk idioom, wat literêr; Kalma hie in hiel eigenaardich aksint, Fedde Schurer koe him neidwaan. Kalma kaam altyd nei Warns, betinking op it Klif. Schurer wie der altyd, EBF, Jan Piebenga, Douwe Tamminga, Geart Jonkman. Lyts fermidden kaam der net. De Jong brûkt wurd nasjonalisme leaver net, mar Frysk nasjonalisme. Soe foarstanner wêze fan echt Frysktalige gebieten. Wit noch fan foar syn trouwen. Soe him as sprekker net ferbrekke, mar oaren, giene by protest flot oer op Hollânsk. Frysk skriuwen sels leard. Skreau wol ûnder pseudonym Galema. Doel JFM neffens De Jong. Upstalbeam: lid fan west, mar grutfryske yllúzje gau farre litten. Grutfrysk Striidboun: ek by west. Nei revolúsje yn KFS, bestjoer ôfsetten. Guon mienden wol hûndert leden, it wiene mar seis man, it wie in sel, mar wol warber. Grifformeard Selskip: histoarysk fersin. Lieding Daniël vd Meulen, Uddo, haadredakteur FD. Anekdoate oer 'Uddo en syn generale repetysje foar de Jongste Dei', artikels fan Schurer. Striidboun Fryslân Frij: hat wol pear hûndert leden hân. Tydskriften. E.B. Folkertsma en Tsjûgenis: Schurer, Brouwer en De Jong oan syn kant, dêr kaam komplot tsjin lieding KFS út fuort. De Holder. De Tsjerne. Ek Suriname-nûmer, Noarwegen-nûmer, Israël-nûmer en mear. Belangstelling fan bûten altyd goed. Anekdoate oer Prampolini en Marsman. Prampolini frege Marsman wat er fan de Fryske literatuer fûn, Marsman wist der ta syn skamte neat fan. JFM efternei besjoen gjin direkte neifolging Tachtigers, wol parallellen. Toaniel. Hat Lucifer fan Vondel fierhinne út de holle kend. Schurer hie folle mear literatuer yn de holle en koe yn debatten sa hiele stikken tapaslik oanhelje. Hat filmbesprekkings skreaun. It seksuele yn de (Fryske) literatuer. Wie 'jonge neokalvinist', mar waard reader, passifistysker, koe doe net by Friesch Dagblad bliuwe. Letter PvdA, PSP. Eins altyd passifist west. By Kerk en Vrede, CDU, faak derop út om te sprekken, ek wol mei Fedde Schurer.